طبیعت پر از رنگ های زیبا و مختلفه که از ابتدای خلقت انسان رو در برگرفته. وقتی که بشر با این پدیده زیبا مواجه شد،سعی کرد که از طبیعت وسایل رنگی درست کنه.
ابتدایی ترین رنگ برای انسان،رنگ سیاه و قرمز بوده که رنگ سیاه رو از ذغال و از خاک سرخ به عنوان رنگ سرخ استفاده می کرده.
بعد از گذشت سالها رنگ های بیشتری توسط انسان ها کشف شد.
پیشرفت های بشر در علم شیمی باعث شد که هزاران رنگ مصنوعی ایجاد شود.
این که چه کسی و در چه زمانی رنگ ها رو کشف کرد،مشخص نیست.
رنگ های اصلی طبیعت مثل قرمز،زرد و آبی از روزهای اول کشف شده در تاریخ و ماقبل وجود داشته.
به طور مثال:قرمز از ریشه روناس یا عصاره درخت هایی مثل:آلبالو،شاه توت،توت قرمز گرفته می شده.
رنگ آبی از گیاه وسمه،نیل،ساخته می شده.
رنگ زرد از زعفران،اسپرک،برگ چنار ، چوب زرد و برگ مو استخراج شده.
پیشینه رنگ در ایران یه قدمت چند هزار ساله داره.
کاشی هایی که در دیوار ابنیه تاریخی اصفهان هستن با رنگ های روح نوازشون هر ببیننده ای رو جذب خودش می کنه.
کاشی های لعابدار سربازان جاوید که در تخت جمشید کشف شد و در موزه لوور نگهداری میشه ،نشون دهنده این مطلبه که ایرانیان از زمان های خیلی دور به راز رسیدن این رنگ های جذاب پی بردن.
این کاشی ها با رنگ های درخشان و دلپذیری که دارن،ذوق و سلیقه ایرانی ها رو در تهیه انواع رنگ ها و به کار بردن اونها،رو برای ما ترسیم می کنه.

رنگ گیاهی یا طبیعی چیست؟

همه گیاهان موجود در طبیعت دارای رنگ هستن،و میتونن مولد و ایجاد کننده رنگ باشن.

مواد رنگزای گیاهی در مقایسه با بقیه مواد رنگزا اهمیت و اعتبار بیشتری دارن.

بسیاری از این رنگ ها و مواد موثر در رنگرزی، در طبیعت وجود داره.در واقع منشاء این رنگ ها،از گیاهانی هست که در طبیعت موجوده.

این رنگ ها در صنعت رنگرزی سنتی نقش مهمی داره.

وقتی رنگ ها از قسمت های مختلف گیاهان به دست میاد،برای تولید خوراکی های مختلفی مثل:آب نبات،انواع نوشیدنی و …به کار گرفته میشن.

خب حالا که با رنگ های گیاهی  و تاریخچه اون آشنا شدین،ببینیم که این رنگ ها از چه گیاهانی به دست میاد.

انواع رنگ های گیاهی و طبیعی

رنگ های گیاهی جزء مواد رنگزای طبیعی هستن، که از رنگینه هایی با ثبات عالی و متوسط برخوردارن.
گیاهانی مثل:روناس،اسپرک،نیل،گل بابونه،برگ انجیر،پوست گردو،زعفران و ….در ایران وجود دارن که از مواد رنگزای این گیاهان در صنعت های مختلفی مثل رنگرزی استفاده میشه.
بریم که با این گیاهان آشنا بشیم.

اسپرک:با رنگینه های این گیاه،انواع رنگ های زرد مثل:طلایی،زرد،زرد طلایی،زرد کدر و شفاف به دست میاد.

سرخس وحشی:ماده رنگزای این گیاه در سرشاخه هاش وجود داره و رنگ سبز متمایل به زرد و خاکستری ازش یافت میشه.
این گیاه بیشتر در مناطق مرطوب و شمال رویش داره.

سماق:از سماق در رنگرزی به جهت تولید رنگ های تیره استفاده میشه.با ترکیب سولفات آهن،رنگ بنفش سیر به وجود میاد.

سماق

نیل:ایندیگو یا نیل برای رنگ های آبی تا سرمه ای استفاده میشه.
جوشاندن نیل در جاشیر به همراه دندانه ،موجب تولید رنگ سبز میشه و اگر بهش به روناس اضافه بشه،رنگ بنفش به دست میاد.
رنگ آبی رو هم از وسمه می گیرن.

تمشک:مکان رویش این گیاه هم در جاهای مرطوب و شمال هستش.
این گیاه مصرف خوراکی داره.قسمت رنگزای تمشک،جوانه هاش هست که در فصل بهار جمع آوری میشه و رنگ حاصل از اون،رنگ خاکستری تیره هست.

قرمز دانه:ماده رنگزایی هست که از حشره ای به همین اسم تهیه میشه.این حشره روی درخت هایی مثل:بلوط،سرو،کاج و کاکتوس زندگی می کنه.
قرمز دانه رو خشک می کنن و به شکل پودر شده در آب یا اسید های معدنی حل می کنند.
در نتیجه رنگ قرمز به دست میاد.
اگر به جای اسید از ماده قلیایی استفاده بشه،رنگ بنفش به دست میاد و اگر با رنگ های گیاهی ترکیب بشه،انواع مختلف شید های رنگی تولید میشه.
انواع قرمز دانه ها:هندی،لهستانی،مکزیکی،ارمنی،کرم ورمیلو.

وسمه:این گیاه قدمت زیادی داره،و برای بدست آوردن رنگ های آبی و بنفش ازش استفاده میشه.

مازو:این گیاه انواع و رنگ های مختلفی داره و بهترین مازو از بعضی گونه های بلوط به دست میاد.
از مازو در صنعت مرکب سازی،چرم سازی،رنگرزی و در پزشکی برای درمان سوختگی،استفاده میشه.

پوست انار:از این گیاه رنگ زرد تولید می کنن.
از گیاهای دیگه ای مثل:گل زعفران،برگ مو،جاشیر،و گندل هم رنگ زرد و نارنجی به دست میاد.

رنگ گیاهی پوست انار

پوست گردو:ترکیبی به اسم جاگلون در پوست گردو وجود داره که با استفاده از اون انواع شیدهای قهوه ای روشن تا مشکی و خاکستری ایجاد میشه.
تنوع این رنگ ها بستگی به استفاده از دندانه ها و مواد کمکی که اضافه میشه،داره.
برای تهیه رنگ قهوه ای، از سماق هم استفاده میشه.

رنگ گیاهی پوست گردو

روناس:ترکیبی به نام آلیزارین در ریشه این گیاه وجود داره که با کم و زیاد کردن درصد دندانه،رنگ قرمز به دست میاد.

جفت:پوسته بین مغز و پوست میوه بلوط رو جفت میگن.
از این گیاه رنگ بژ به دست میاد.

پوست پیاز:قسمت رنگزای پیاز، پوست نازکش هست و از اون رنگ های مسی،نارنجی،و پوست پیازی به وجود میاد.

پوست پیاز

توت:این درخت که میوه خوراکی داره،در مناطق گرم و معتدل رشد داره،که قسمت رنگزای اون،برگاش هست.
میزان رنگ دهی برگ های توت کمه،و ازش رنگ سبز مغز پسته ای به دست میاد.

زعفران:این گیاه که به طلای سرخ هم معروفه رو همه میشناسیم.در تربت،قائنات و کاشمر کشت شده و ازش رنگ زرد تولید می کنن، اما چون گرونه کمتر ازش استفاده میشه.

رنگ گیاهی زعفران

آلبالو:بهترین گزینه برای به دست آوردن رنگ قرمز،میوه درخت آلبالو هست.

آلبالو

گلرنگ:ماده رنگی در گل این گیاه برای تهیه رنگ زرد متمایل به سرخ استفاده میشه.

برگ مو:از این برگ رنگ زرد به دست میاد و از مواد اولیه برای تهیه رنگ چمنی،سبز سیر و زرد لیمویی بهره میبرن.

برگ مو – رنگ گیاهی

مزایای رنگ های گیاهی:

• تنوع رنگی زیبا
• ثبات و دوام در برابر نورخورشید و شست و شو
• قالیت ترکیب چند رنگ گیاهی با هم
• بوی خوب و زیبایی چشم گیر بعد از استفاده

معایب رنگ های گیاهی:

• تولید سخت و زمان بر
• دور از دسترس
• کند شدن زمان کار به دلیل سرعت کم در خشک شدن

کاربرد رنگ های طبیعی:

• استفاده در صنعت خوراکی مثل:کیک و شیرینی،نوشیدنی و…
• تولید دارو
• مواد آرایشی مثل:رنگ مو،رژلب
• کاربرد در صنعت پزشکی
• صنایع دستی خانگی

سخن پایانی

رنگ های طبیعی که منشاء گیاهی دارن دارای رنگ ها متنوع

شما می تونین با ترکیب رنگ ها باهم، رنگ های متنوع تر و زیباتری خلق کنین.

اما تولید این رنگ ها زمان بر و پر هزینه است.